1- املا به صورت گروهی. به این شكل كه بچه‌ها را به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌كنیم و در هر گروه، هر خط را یك نفر از گروه می‌نویسد و در انتها نمره گروهی می‌دهیم و آن املا در پوشه كار گروه‌ها قرار می‌گیرد.
2- هر گروه یك متن املا با كمك تمام اعضای گروه خود می‌نویسد و ما املای همه گروه‌ها را جمع‌آوری كرده و می‌خوانیم و سپس یا بهترین متن دیكته را به كل كلاس می‌گوییم و یا از هر گروه یك پاراگراف انتخاب كرده و دیكته تلفیقی تهیه كرده و به كل كلاس، دیكته می‌گوییم. در این صورت متن دیكته را بچه‌ها انتخاب كرده‌اند.
- 3 بچه‌ها را گروه‌بندی می‌كنیم و سپس هر گروه متن دیكته‌ای را می‌نویسد و برای گروه دیگر می‌خواند تا آن گروه بنویسند. دیكته گروه به گروه نام دیگر این دیكته است.
4- در روش دیگر، باز بچه‌ها به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌شوند. 10 كلمه مهم از درس انتخاب می‌كنیم و از بچه‌ها در گروه‌ها می‌خواهیم كه هر كدام جمله‌ای را در ارتباط با درس بنویسند و از كلمات مهم مورد نظر استفاده كنند و هر گروه جملات خود را كنار هم گذاشته و یك متن كوتاه و زیبا بسازد.
5 - در مواقعی كه شاگردی ضعیف است و در املا پیشرفت چندانی ندارد، می‌توان در هنگام دیكته دانش‌آموز ضعیف را كنار دانش‌آموز قوی نشاند تا بعضی از لغات را كه برایش مشكل است، با م بنویسد. در نتیجه دانش‌آموز ضعیف، هم آن لغت را به خوبی به ذهن می‌سپارد و هم با افت نمره به طور مكرر مواجه نمی‌شود. البته این روش نباید به طور تكرار و همیشگی باشد.
- 6 در هنگام تصحیح كردن املا، معلم صحیح لغات را نمی‌نویسد و دانش‌آموزان خودشان درست لغات را از كتاب پیدا می‌كنند و بعد ما به آن املا نمره می‌دهیم. یعنی، ابتدا دور كلمات اشتباه خط می‌كشیم و صحیح آن را بچه‌ها می‌نویسند و ما به صحیح نوشتن آنها نمره می‌دهیم.
7 - روش دیگر این است كه معلم بهتر است متن دیكته را قبل از املا برای بچه‌ها بخواند، ولی بچه‌ها چیزی ننویسند و تنها گوش دهند.
8 - بعد از املا هم باید متن مجدداً خوانده شود، یعنی در هر املا كل متن باید سه بار خوانده شود.
9 - در صورت دیگر املا، می‌توان شفاهی دیكته را خواند و بچه‌ها لغات مهم آن را هجی كنند و در هوا بنویسند.
- 10 نوع دیگر املا می‌تواند چنین باشد كه شاگرد پشت سری كلمات را روی پشت فرد جلویی بنویسد و شاگرد جلویی از روش حركت انگشتی فرد عقبی بتواند لغات را بفهمد و بنویسد كه این یك نوع بازی و املا است.
- 11 در روش دیگر به بچه‌ها می‌گوییم رومه با خود به كلاس بیاورند و لغات را ببرند و از لغات بریده شده یك بند املا برای ما درست كنند و بر روی ورقه بچسبانند. یا این روش می‌تواند به صورت گروهی هم صورت گیرد.
- 12 می‌توان املایی را به صورت پلی‌كپی بدون نقطه، بدون تشدید و یا به صورت لغات ناقص به دانش‌آموزان داد تا آنان در جای مناسب نقطه بگذارند و یا تشدید قرار دهند یا لغات ناقص را كامل كنند.
13- می‌توان دیكته را به صورت لغات صحیح و غلط در كنار هم قرار داد تا بچه‌ها كلمه غلط را خط بزنند.
- 14 روش دیگر املا می‌تواند به صورت تصویری باشد. یعنی، شكل را به دانش‌آموزان بدهیم تا آنان املای صحیح آن را بنویسند.
15 - املای تقویت حافظه: بدین صورت كه معلم متنی را روی تخته می‌نویسد و سپس متن را برای دانش‌آموزان می‌خواند و سپس روی نوشته‌هایش روی تخته پرده می‌كشد و بچه‌ها باید هر آنچه از متن فهمیده‌اند را بنویسند. سپس معلم پرده را از تخته برمی‌دارد و بچه‌ها متن خود را با متن تخته مقایسه می‌كنند و به خود امتیاز می‌دهند.
16 - روش دیگر، می‌تواند استفاده از آینه باشد كه كلمات را بر عكس بنویسیم و بچه‌ها با آینه درست آن را بنویسند و یا صحیح آن را بخوانند.
- 17 دیكته آبكی: روش دیگر، استفاده از آب و محیط حیاط مدرسه است. بدین ترتیب كه بچه‌ها به صورت انفرادی و یا گروهی با خود آب‌پاش به مدرسه می‌آورند و با آب دیكته را روی زمین بنویسند و گروهی نوشته‌های خود را تصحیح كنند.
- روش دیگر در تصحیح املا این است كه دانش‌آموزان با اشتباهات خود جمله بسازند و یا دیكته به صورت جمله‌سازی از لغات مهم درس باشد.
19 - كلمات مهم یا مشكل درس را روی پارچه بنویسند و سپس با خمیر و یا نخ و سوزن كلمات را بسازند و یا بدوزند كه در این صورت املا با هنر و بازی توأمان میشود (یادگیری تلفیقی)
20 - دانش‌آموزان از اشتباهات خود در املا كلمات هم‌خانواده، متضاد و یا هم معنا بنویسند.
21 - برای آشنایی دانش‌آموزان با انواع صداها و لهجه‌ها در هنگام دیكته گفتن و از این كه بچه‌ها تنها به صدا و لحن معلم خود خو نگیرند، معلم می‌تواند از اطرافیان خود بخواهد تا متن املا را بر روی نوار بخوانند و صدای خود را ضبط كنند و سپس آن متن را به كلاس بیاورد و بچه‌ها از روی آن نوار دیكته بنویسند و در هنگام ارزشیابی پایانی و یا هر زمان دیگر بچه‌ها دچار مشكل نشوند.
22 - همكاران معلم می‌توانند در املاهای كلاسی جای خود را تعویض كنند و به بچه‌های كلاس‌های دیگر املا بگویند تا بچه‌ها با انواع صداها و لحن و گویش در دیكته آشنا شوند.
23 - دانش‌آموزان می‌توانند به والدین خود دیكته بگویند و والدین در املای خود چند كلمه را اشتباه بنویسند تا بچه‌ها آنها را تصحیح كنند و به پدر و مادر خود نمره دهند.
24 - بچه‌ها می‌توانند به معلم خود دیكته بگویند. هر گروه یك پاراگراف به معلم بگوید و در انتها گروه‌ها ورقه معلم را تصحیح كنند و یا هر گروه پاراگراف مخصوص به خود را صحیح كند. البته بهتر است معلم چند كلمه را عمداً اشتباه بنویسد.
25 - برای والدین بی‌سواد، فرزند می‌تواند صدای خود را ضبط كند و از روی صدای خود به خودش دیكته بگوید یعنی صدای ضبط شده خود را جایگزین صدای اولیای خود كه بی سواد هستند، نماید.
26) یكی دیگر از روش‌ها برای تصحیح املا این است كه می‌توان املا را به بچه‌ها داد تا تصحیح كنند، ولی در نهایت نمره نهایی را معلم بدهد و یا دانش‌آموزان تصحیح كننده با مداد كنار دفتر فرد، نمره بگذارند و بعد معلم، نمره خود را با نمره‌ای كه دانش‌آموزان داده مقایسه كند.
27 - معلم لغاتی را بر روی مقوا می‌نویسد و مقوا را به تخته نصب می‌كند و زمان كوتاهی وقت می‌دهد تا دانش‌آموزان كلمات را به دقت نگاه كنند و سپس مقوا را جمع می‌كند. در این جا بچه‌ها هر آنچه از لغات در ذهنشان مانده است را می‌نویسند و ما لغات و كلمات آنان را تصحیح می‌كنیم تا دقت آنان سنجیده شود.
28 - دانش‌آموزان املا را در هوا بنویسند و ما هم در هوا تصحیح كنیم نه با قلم و روی كاغذ.
- 29 روش دیگر املا كه همراه با بازی هم است، این است كه دانش‌آموزان با گچ روی زمین مدرسه و حیاط مدرسه دیكته بنویسند و سپس حیاط را دسته‌جمعی بشویند تا آثار گچ حیاط مدرسه را كثیف نكند.
30 - معلم می‌تواند املا را بر روی چندین كارت بنویسد و این كارت‌ها بین گروه‌ها تقسیم شود تا تمام گروه‌ها كارت را ببیند و سپس كارت‌ها را جمع كرده و از روی آنها دیكته بگوید.
لازم به تذكر است كه روش‌های املا كه به عنوان نمونه بیان گردید را نباید به عنوان روش واحد تلقی كرد. اگر هر روشی بیشتر از اندازه استفاده گردد، ارزش آموزشی خود را از دست می‌دهد. لذا اگر معلم بنا به ضرورت و در نظر گرفتن تنوع، روش‌های متنوع املا را به كار گیرد نتیجه مفیدی عاید دانش‌آموزان خواهد شد.
منابع:
1.کتاب املای بی‌دغدغه_ فاطمه زهرودی، مریم ازغ_انشارات کتیبه نوین
2.کتاب املای آسان_داریوش صادقی
3.آموزش املا_بهنام علوی مقدم
املا ,بچه‌ها ,دیكته ,كه ,روی ,معلم ,و یا ,را به ,خود را ,و سپس ,به صورت
درباره این سایت